بسم الله الرحمن الرحیم
بیش ازیک سده است که دموکراسی در میان اندیشمندان مسلمان و نیز ساختارهای حکومتی کشورهای اسلامی راه باز کرده‌است. در بدو ورود، دو گونه برخورد متفاوت با آن صورت گرفت. گروهی آن را ساخته و پرداخته دنیای غرب و کالایی غیر قابل مصرف و مغایر با اصول باورها و ارزش‌های دین تلقی کرده و به شدت با آن به مقابله برخاستند. مرحوم شیخ فضل‌الله نوری در این دسته جای می‌گیرد. در برابر این گروه، جماعتی نیز آن را مبارک شمرده و به استقبال آن شتافتند. اما فارغ از عرصه‌های نظری و مباحث اندیشه محور، جلوه‌های دموکراسی به تدریج در شریان‌ها و اندام‌های ممالک اسلامی رسوخ کرد و ریشه دو‌اند. مهم‌ترین جلوه دموکراسی در ایران را باید جنبش مشروطه (1288) به شمار آورد که به دنبال آن، نهادهای حکومتی در جامعه آن روز ایران دچار دگرگونی و تحول گردیدند. در حقیقت، از آغاز، گفتمان دموکراسی در ایران ـ و شاید دیگر ممالک اسلامی ـ با دو چالش عمده مواجه بود: نخست، نظام سلطنتی که ریشه در دراز نای تاریخ ایران زمین داشت و با جوهره دموکراسی ناسازگار می‌نمود. و دوم: تعالیم دین که بنابر برخی تلقی‌ها، با الگوی دموکراسی سرناسازگاری داشت.
ما می خواهیم بدونیم که دموکراسی و اسلام چه شباهتها و تفاوتهایی دارند.
شباهتها:در دموکراسی تمام انسانها دارای حقوق شهروندی هستند و در اسلام هم برای تمام افراد اعم از مسلمون و کافر حقوقی قرار دادند
در دموکراسی به رای مردم اهمیت داده شده و در اسلام هم اینگونه است و....
تفاوتها:در تعاریف اسلام و دموکراسی بسیار متفاوت به موضوعها پرداخته اند برای مثال:
دموکراسی می گوید همه افراد با هر مرام و مسلک و دینی می توانند آزادانه دینشان را تبلیغ کنند. اما اسلام اجازه تبلیغ ادیان و مکاتب الحادی را نمی دهد. برای مثال حضرت ابراهیم (ع) اولین ناقض دموکراسی بود! چرا؟ چون با شکستن بتها عقیده بت پرستان را خرد کرد و شبهه بزرگی در عقیده آنها ایجاد کرد.
در زمینه عقیده می توان نظر اسلام را بسیار پیچیده تر و مفید تر از نظر دموکراسی دانست. چون دمکراسی بدون هیچ قید و بندی اظهار نظر کرده ولی در مکتب اسلام صلاح و مصلحتهای آدمی در نظر گرفته شده است. مثال بهتری می زنم تا متوجه بشوید: فرزند کنید دموکراسی و اسلام دو خانواده هستند و مردم فرزندان این دو خانواده. در خانواده اول والدین به بچه هایشان اجازه می دهند هر کاری که می خواهند بکنند شیطان پرست شوند بت پرست شوند و... در خانواده دوم والدین که اسلام باشند ابتدا فرزندانشان را راهنمایی می کنند و سپس راه را جلوی پای آنها قرار می دهند و از انحراف فرزندشان جلوگیری می کنند. به نظر شما والدین دموکرات در تربیت فرزندشان موفقند یا خانواده مسلمان؟ آیا خانواده دموکرات برای فرزندانشان دلسوزی بیشتری می کنند تا آنها منحرف نشوند یا خانواده مسلمان؟ مطلب واضح است.
تفاوت دوم در زمنیه آزادی ست در دموکراسی آزادی بدون هیچ قید و بندی تعریف شده و هر شخص تا زمانی که با آزادیش به دیگران لطمه نزند با او کاری ندارند. اما در اسلام آزادی مقیود است و نمی گذارند که فرد علاوه بر دیگران به خودش لطمه بزند . این نشان می دهد اسلام در مقوله آزادی تعریف بهتری از دموکراسی ارائه داده چون اسلام قوانین انسانی و اخلاقی را در تعریف آزادی گنجانده ولی دموکراسی هیچ قید و بندی را نگنجانده
در زمینه حکومت نظر دموکراسی اینست که معیار انتخاب فقط مردم هستند اما در اسلام در مواردی که انتخاب از طرف خداوند صورت گرفته باشد انتخاب مردم جایز نیست. برای مثال قضیه سقیفه بنی ساعده یک کار دموکراتیک بود و انتخاب خلفای راشدین هم همینطور به نظر شما در این مورد دموکراسی بهتر عمل کرد یا اسلام؟
در دموکراسی حقوق زن و مرد برابر است و بین زن و مرد هیچ تفاوتی قائل نشدند. اسلام می گوید زن و مرد در فیزیک و احساس متفاوتند پس نمی توان برای دو چیز متفاوت یک چیز برابر وضع کرد بلکه باید طبق ذات زن و مرد حقوقشان وضع شود . ممکن است بعضی بگویند چرا دیه و ارث زن نصف مرد است باید بگوییم که زن در اسلام دارای مهریه و نفقه است بنابراین با این حقوق که مردها آنرا ندارد از نظر مالی با مردها مساوی می شوند((البته اکنون چون نفقه و مهریه بالا رفته حقوق زنان از نظر مادی از مردان بیشتر است))
اسلام معیار برتری را جنس نمی داند بلکه تقوی می داند .
این دو مقوله تفاوتها و شباهتهای بیشتری دارند....
در پست بعد احتمالا در مورد اجرای دموکراسی و موفقیتها و شکستهای آن بحث شود.
